Stappenplan NIS2-compliance

Denise van Wijk

Gepubliceerd op 14-10-2024

---

Stappenplan NIS2-compliance

Is jouw organisatie klaar voor de nieuwe NIS2-richtlijnen? Cyberdreigingen nemen toe en organisaties worden steeds afhankelijker van systemen, netwerken, software en digitale infrastructuur. Europa wil met NIS2 zorgen dat cybersecurity hoog op de agenda komt te staan, en niet alleen bij de IT-afdeling maar ook bij bestuurders.

Hoewel de NIS2 niet voor iedere organisatie verplicht is, biedt het waardevolle handvatten om kritieke bedrijfsprocessen te beschermen. Dit stappenplan helpt je een praktische aanpak te vinden en de belangrijkste NIS2-verplichtingen te begrijpen, zodat je voorbereid bent, of de regelgeving nu voor jou geldt of niet.

De belangrijkste stappen zijn:

1. Begrijp de scope en verplichtingen van NIS2.
2. Voer een risicoanalyse uit.
3. Implementeer passende beveiligingsmaatregelen.
4. Stel een systematisch beleid op voor bedrijfscontinuïteit en cybersecurity.
5. Registreer je bij het NCSC.
6. Verbeter en monitor continu.

Stap 1: Begrijp de scope en verplichtingen van NIS2

NIS2 heeft als doel de weerbaarheid van essentiële en belangrijke organisaties te versterken. Dit gaat niet alleen om digitale risico’s, maar ook om fysieke bedreigingen of andere operationele problemen die de beschikbaarheid, integriteit of vertrouwelijkheid van kritieke diensten kunnen beïnvloeden. Als jouw organisatie onder deze richtlijnen valt, moet je voldoen aan zorgplicht, meldplicht, registratieplicht en toezicht.

Controleer met de NIS2-zelfevaluatie van het NCSC of jouw organisatie valt onder deze richtlijnen. Belangrijk: organisaties vallen alleen onder NIS2 als ze als ‘essentieel’ of ‘belangrijk’ zijn aangemerkt, gebaseerd op hun impact op de samenleving en economie. Ook als je organisatie niet direct onder NIS2 valt, kun je indirect te maken krijgen met NIS2-eisen als je leverancier of dienstverlener bent voor een NIS2-gereguleerde entiteit. Deze organisaties moeten namelijk de beveiliging van hun toeleveringsketen waarborgen en kunnen dus eisen stellen aan jouw beveiligingsmaatregelen.

Ook als je niet verplicht bent om te voldoen aan NIS2 zijn de richtlijnen waardevol om je bedrijfscontinuïteit en cybersecurity goed op orde te krijgen. Dit getuigt van goed ondernemerschap en verhoogt het vertrouwen van je stakeholders.

Stap 2: Voer een risicoanalyse uit

De eerste stap naar NIS2-compliance is het uitvoeren van een gedetailleerde risicoanalyse. Dit geeft je inzicht in de specifieke dreigingen die jouw organisatie kunnen treffen en helpt je kwetsbaarheden binnen je bedrijfsprocessen te identificeren. Deze analyse omvat niet alleen digitale dreigingen, zoals cyberaanvallen, maar ook fysieke bedreigingen en operationele risico’s.

Aanpak van een risicoanalyse:

• Bescherm wat belangrijk is: Identificeer de bedrijfsprocessen die cruciaal zijn voor de continuïteit van je organisatie, zowel op het gebied van digitale systemen als fysieke infrastructuur.
• Dreigingen en kwetsbaarheden in kaart brengen: Verzamel actuele dreigingsinformatie en breng zowel digitale als fysieke kwetsbaarheden in kaart.
• Beoordeel je huidige verdediging: Analyseer de beveiligings- en continuïteitsmaatregelen die je al hebt genomen en kijk of deze voldoende bescherming bieden tegen de gedetecteerde dreigingen.

Het is belangrijk om te benadrukken dat deze risicoanalyse regelmatig moet worden bijgewerkt, omdat NIS2 een cyclisch risicomanagementproces vereist dat zich blijft aanpassen aan nieuwe dreigingen.

Stap 3: Implementeer passende beveiligingsmaatregelen

Na je risicoanalyse is het tijd om de juiste beveiligingsmaatregelen te nemen. Deze maatregelen moeten de continuïteit van je kritieke diensten waarborgen en je bedrijfsinformatie en processen beschermen. Hierbij gaat het zowel om digitale beveiligingsmaatregelen als om het beheersen van fysieke risico’s.

Essentiële maatregelen:

• Basismaatregelen cybersecurity: Zorg ervoor dat je basismaatregelen zoals veilige configuraties, netwerksegmentatie en software-updates hebt geïmplementeerd. Denk ook aan maatregelen zoals multifactorauthenticatie n het versleutelen van communicatie.
• Fysieke beveiliging en leveringsketen: Breng leveranciers en fysieke risico’s in beeld die een directe impact kunnen hebben op je kritieke bedrijfsprocessen. Maak duidelijke afspraken over beveiliging en monitor deze regelmatig.
• Incidentresponsplan: Stel een plan op om snel en effectief te reageren op zowel cyberincidenten als andere soorten verstoringen die de bedrijfsvoering kunnen beïnvloeden. Incidenten die aanzienlijke gevolgen hebben voor de bedrijfsvoering moeten tijdig worden gemeld (meestal binnen 24 uur). Dit moet goed gedocumenteerd zijn volgens de meldplicht van NIS2.

Stap 4: Stel een systematisch beleid voor bedrijfscontinuïteit en cybersecurity op

Een consistent beleid voor bedrijfscontinuïteit en cybersecurity zorgt ervoor dat je organisatie de juiste maatregelen neemt en deze regelmatig evalueert en aanpast aan nieuwe risico’s, zowel fysiek als digitaal.

Praktische adviezen:

• Gebruik frameworks zoals ISO 27001 en SOC 2:
  • ISO 27001 biedt een raamwerk voor risicobeheer en continue verbetering van informatiebeveiliging, en is ideaal om aan de NIS2-verplichtingen te voldoen.
  • SOC 2 is vooral nuttig voor IT- en clouddienstverleners. Het helpt bij het waarborgen van beveiliging, beschikbaarheid en vertrouwelijkheid, wat cruciaal is als je levert aan NIS2-gereguleerde entiteiten.
• Ontwikkel een dreigingsinformatieprogramma:
  Verzamel en analyseer dreigingsinformatie uit betrouwbare bronnen, zoals het NCSC en commerciële rapporten. Gebruik deze informatie om je beveiligingsmaatregelen continu te verbeteren en dreigingen proactief aan te pakken.
• Zorg voor continue verbetering en naleving:
  Herzie het beleid regelmatig en documenteer alles om te voldoen aan audit- en compliance-eisen. Frameworks zoals ISO 27001 en SOC 2 ondersteunen dit proces en helpen bij naleving van de NIS2-richtlijnen.

Stap 5: Registreer je bij het NCSC

Essentiële en belangrijke organisaties moeten zich registreren bij het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), https://www.ncsc.nl/over-ncsc/documenten/publicaties/2024/oktober/08/checklist-registreren. Deze registratie is een wettelijke verplichting onder NIS2 en helpt bij het in kaart brengen van de weerbaarheid van kritieke infrastructuren.

Stap-voor-stapregistratieproces: Verzamel de benodigde gegevens, zoals je organisatienaam, adres, sector en actuele contactgegevens, en registreer via Mijn.NCSC.nl.

Stap 6: Continu verbeteren en monitoren

Cybersecurity en bedrijfscontinuïteit zijn doorlopende processen. Het is belangrijk om voortdurend kwetsbaarheden in kaart te brengen en je beveiligings- en continuïteitsmaatregelen te evalueren. Regelmatige controles en informatiewinning helpen om nieuwe dreigingen tijdig te identificeren en aan te pakken, zowel op het gebied van cyberveiligheid als operationele risico’s.

Overweeg om een SIEM/SOC-oplossing te implementeren voor realtime monitoring van je systemen en processen, zodat je verdachte activiteiten en fysieke verstoringen direct kunt opsporen.

Hulp nodig bij NIS2?

Bij SECWATCH geven we onafhankelijk advies om je organisatie in de juiste richting te sturen wat betreft NIS2. Tijdens een NIS2 Check-in Call bespreken we welke maatregelen voor jouw bedrijf relevant zijn en hoe je de juiste denkwijze kunt ontwikkelen. We helpen je om de complexe vereisten op een praktische manier te vertalen naar acties die echt impact maken.